Praktyczne porady dla kobiet po mastekomii

Życie po zabiegu chirurgicznym w obrębie piersi na podłożu nowotworowym narzuca pewne zmiany
w codziennym funkcjonowaniu.

Stosowanie się do poniższych wskazówek pomoże zminimalizować negatywne jego skutki.

Kobietom po chirurgicznym leczeniu raka piersi zaleca się:

1. Wykonywać ćwiczenia zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.
2. Wykonywać ćwiczenia w bieliźnie protetycznej wraz z protezą – jest to istotne dla utrzymania symetrii w postawie ciała.
3. Korzystać z klina podczas każdej sytuacji, w której przez dłuższy czas kończyna górna pozostaje w poziomie poniżej serca.
4. Wykonywać automasaż limfatyczny kończyny górnej – jego czas i częstotliwość należy ustalić indywidualnie w porozumieniu z fizjoterapeutą i lekarzem (przeciętnie zaleca się 2-3 razy dziennie przez 10 minut).
5. Stosować po konsultacji z lekarzem i fizjoterapeutą, mankiety elastyczne przeciwobrzękowe na kończynę górną i pończochy antyzakrzepowe na kończyny dolne (szczególnie u osób będących w grupie ryzyka chorób zakrzepowych naczyń).
6. Nosić protezy dla zapobiegania wadom postawy.
7. Nosić protezy lekkie w przypadku dużego bólu i/lub obrzęku w obrębie klatki piersiowej.
8. Zgłaszać lekarzowi zmiany typu: gorączka, dreszcze, zaczerwienienie skóry, powiększony obrzęk limfatyczny.

ZALECENIA W ŻYCIU CODZIENNYM

W zakresie ostrych przedmiotów zaleca się:

• Podczas manicure, pedicure ostrożnie posługiwać się nożyczkami i pilniczkiem.
• Podczas prac krawieckich ostrożnie posługiwać się nożyczkami i igłą.
• Nie wykonywać tatuaży po operowanej stronie ciała.

W zakresie wysokich temperatur zaleca się:

• Unikać słońca, a szczególnie celowego opalania się ze względu na ochronę antynowotworową oraz dla uniknięcia oparzeń skóry.
• Nie korzystać z sauny dla zapobiegania oparzeniom.
• Zachować ostrożność podczas suszenia włosów i korzystania z lokówek
  i prostownic.

W zakresie niskich temperatur zaleca się:

• Nie dopuszczać do odmrożeń.
• Nie używać odzieży opinającej i utrudniającej krążenie dla uniknięcia odmrożeń.
• Unikać mycia lodówki / zamrażarki bez użycia rękawic ochronnych.

W zakresie przeciążeń zaleca się:

• Nie nosić torebek, plecaków na ramieniu strony operowanej.
• Nie dźwigać dużych ciężarów w kończynie górnej strony operowanej.
• Nie uprawiać sportów wymagających dużych obciążeń fizycznych, szczególnie kończyny górnej strony operowanej, nie uprawiać sportów obciążających cały organizm (biegi maratońskie, kolarstwo wyczynowe).

W zakresie innych zagrożeń zaleca się:

• Unikać pozycji z mocno i długotrwale zgiętym stawem łokciowym, co hamuje swobodny przepływ chłonki.
• Nie używać biustonoszy zbyt mocno uciskających okolicę barkowo-piersiową.
• Nie używać kosmetyków wywołujących alergie.
• Nie stosować masażu klasycznego kończyny strony operowanej.
• Stosować się do zaleceń dietetycznych w zakresie ograniczenia soli kuchennej.
• Nie wykonywać pomiaru ciśnienia na kończynie górnej strony operowanej.
• Podczas prac domowych unikać czynności nadmiernie obciążających mięśnie w skurczu izometrycznym.

OKRES POSZPITALNY WCZESNY I PÓŹNY U OSÓB PO CHIRURGICZNYM LECZENIU RAKA PIERSI

Ćwiczenia po zabiegach chirurgicznych
w obrębie piersi na podłożu nowotworowym są nieodłącznym elementem procesu zdrowienia. Wykonywane systematycznie pozytywnie wpływają na odzyskanie pełnej sprawności fizycznej jak również zapobiegają negatywnym skutkom zabiegu.Ćwiczenia powinny być modyfikowane przez fizjoterapeutów indywidualnie, należy pamiętać by były wykonywane łagodnie
i płynnie bez przekraczania granicy bólu.Używanie protez piersi podczas ćwiczeń, jeśli tylko nie ma przeciwwskazań medycznych, jest konieczne. Dodatkowo należy korzystać
z klina pod kończynę górną strony operowanej, szczególnie podczas pozycji leżącej.

AUTOMASAŻ

Przedstawiony automasaż jest wersją uproszczoną drenażu limfatycznego, tak by mogły je wykonać pacjentki samodzielnie, dla zapobiegania zastojom limfatycznym lub dla usunięcia niewielkich zastojów. Należy pamiętać, że w przypadku dużych obrzęków, po konsultacji lekarskiej, konieczne jest wdrożenie profesjonalnego drenażu limfatycznego.

Przedstawiony automasaż należy wykonywać delikatnie, w tempie powolnym.

1. Głaskanie barku: wykonywać całą powierzchnią dłoni, rozpocząć od 1/3 górnej części ramienia w kierunku barku aż do klatki piersiowej i łopatki.
2. Rozcieranie dłoni: wykonywać prostymi palcami, rozcierając wszystkie palce dłoni, następnie należy rozetrzeć każdy palec z osobna oraz część dłoniową śródręcza zaciśniętą w pięść dłonią.
3. Głaskanie całej kończyny: wykonuje się całą dłonią od palców do barku, łopatki i klatki piersiowej.
4. Wyciskanie: wykonuje się chwytem szczypcowym (z jednej strony kciuk z kłębem, z drugiej reszta palców wraz z śródręczem). Tak ułożoną dłonią wykonuje się ruch obrączkowy od nadgarstka do barku.
5. Ugniatanie: wykonuje się w chwycie szczypcowym (z jednej strony kciuk z kłębem z drugiej reszta palców z śródręczem). Tak ułożoną dłonią wykonuje się ruch chwytania i puszczania od nadgarstka do barku.
6. Rozcieranie: palce dłoni proste i złączone, ruch jest kolisty od palców do barku.
7. Oklepywanie ruchem miotełkowym: palce dłoni wyprostowane, luźne, ruch to „wymiatanie” kończyny górnej od palców po bark.
8. Głaskanie całej kończyny: wykonuje się całą dłonią od palców w kierunku barku, aż po łopatkę i klatkę piersiową.
9. Wstrząsania: wykonuje się przez potrząsanie uniesioną kończyną górną (można wyobrazić sobie ruch energicznego wkręcania żarówek).

Opracowanie: dr hab. Emilia Mikołajewska